kruik in een stilleven

Een oude kruik maakte een tocht vanuit het Duitse Rijnland via Heerlen naar Amsterdam. Ergens in de jaren veertig van de vorige eeuw maakte mijn grootvader Hubert Pauly een stilleven met die Rijnlandse kruik. Maakte hij meer van die mooie foto’s en hoe verwierf hij die kruik?

stilleven

Mijn grootmoeder Maria Pauly-Lemmens hield van opruimen. Ooit vertelde zij mij, dat ze alle oude foto’s en negatieven, gemaakt door haar man of verwanten, had weggegooid. Dat vond ik jammer, want ik wist van één overgebleven voorbeeld, dat grootvader in zijn vrije tijd met een Weltur-toestel ook bijzondere, bedachte foto’s schoot. Op zoek naar dat overblijfsel, een stilleven, ontdekte ik tot mijn verbazing een tweede voorbeeld van zijn creativiteit. Een donkere foto, bijna een schilderij, van een vrouw/man die een boek lijkt te lezen en daarbij weer dat stilleven met kruik, mijnlamp en werkhanddoek. De tafel is iets naar binnen verschoven; we zien bladeren in de tuin. Misschien is de foto gemaakt met een zelfontspanner.

• 

• 

vriendelijk

Hubert Pauly moet een vriendelijke man zijn geweest in de omgang met anderen. Zo verwierf hij ooit een zelfgemaakt schilderij van een Belgische vluchteling in Eijgelshoven.  En, aldus mijn grootmoeder, kreeg hij een Rijnlandse kruik van een passant. Een Poolse man die een praatje met hem aanknoopte. Of was het andersom? In die jaren dertig of veertig werkten veel Polen in de ondergrondse mijnbedrijven. Misschien was het wel de man, die de grote tuin op de Ganzeweide (Heerlerheide) onderhield?

decoratie

Dit type kruik – rond 1900 gemaakt van grijze klei, geglazuurd in een hete oven door toevoeging zout, en versierd met kobaltblauwe motieven – moet gebruikt zijn voor het bewaren van wijn, bier of olie in de tijd dat koele kelders als voedselopslag dienden. Dit huishoudelijk voorwerp is massaal geëxporteerd naar buurlanden van Duitsland. Mijn familie gebruikte het enkel voor decoratie in huis. In uiteenlopende musea kan je deze kruik of de verwante ‘Keulse’ potten nog bekijken. Of in de vensterbank van een huis  in Muiderberg. Of op mijn balkon.

Mijn kruik was een fotomodel.